Czym jest UX? Dlaczego jest tak ważny?

Dobrze zaprojektowana strona internetowa nie zaczyna się od grafiki. Zaczyna się od użytkownika. UX, czyli user experience, to dziś jeden z najważniejszych czynników decydujących o skuteczności Twojej strony lub sklepu internetowego. Niezależnie od tego, czy sprzedajesz produkty, czy usługi.

UX to fundament dobrze zaprojektowanego miejsca w sieci. Twój serwis (lub sklep) powinien działać szybko, oferując całkowicie intuicyjną nawigację i przyjemny dla oka, profesjonalny layout wspierający realizację Twoich celów biznesowych. Jeśli nawigacja nie jest intuicyjna, użytkownik męczy się z odnalezieniem konkretnej podstrony, pojawia się frustracja – użytkownik o wiele częściej zrezygnuje z dalszego korzystania ze strony.

Dobrze zaprojektowana strona jest intuicyjna, czyli jej użytkownik doskonale wie, ja odnaleźć konkretne treści, nawet się nad tym szczególnie nie zastanawiając. Nic go nie zaskakuje, ani nie drażni. Dlatego UX to nie tylko projektowanie „dla oka”, tylko projektowanie dla ludzi – z myślą o celach witryny i użytkownikach, odpowiadając na ich nawyki, potrzeby i oczekiwania.

Spis treści

Co oznacza UX?

UX to user experience – doświadczenie użytkownika, osoby odwiedzającej Twoją stronę lub sklep internetowy. Dobra strona to nie tylko taka, która „ładnie wygląda”. Estetyka jest ważna, ale UX to nie tylko wygląd. To kwestia doświadczeń faktycznych użytkowników. Składa się na to wszystko, co myślą, czują i robią odwiedzający Twój adres w Internecie. Od momentu wyświetlenia strony w przeglądarce aż do zakończenia sesji.

UX silnie wpływa na to, czy użytkownik powróci, jak postrzega Twój biznes i na ile będzie skłonny skorzystać z Twojej oferty. Każda firma – niezależnie od branży – chce, by klienci dotarli do oferty, zrozumieli ją, skorzystali z niej i (najlepiej) wrócili. UX to narzędzie, które ten proces ułatwia lub… skutecznie blokuje.

Złe doświadczenie użytkownika może oznaczać realne straty:

Klient nie zrozumie Twojej oferty,
Nie odnajduje oczekiwanych informacji,
Rezygnuje z zakupu, rezerwacji lub kontaktu z firmą,
Nie będzie skłonny do ponownych odwiedzin.

Dobry UX:

Skraca drogę do celu,
Wzmacnia zaufanie,
Ułatwia sprzedaż.

Struktura, treść i technikalia, czyli czego nie widać

UX to nie tylko to, co widać – to także architektura informacji, intuicyjność nawigacji, jakość treści i płynność działania strony. To właśnie ten fundament – niewidzialny, ale odczuwalny – odpowiada za wrażenie funkcjonalności u użytkownika. Jeśli coś nie działa, działa zbyt wolno albo prowadzi użytkownika w ślepy zaułek, nawet najpiękniejsze grafiki tego nie uratują.

Jeśli chcesz, by użytkownicy chętnie korzystali z Twojej strony, zacznij od podstaw:

Intuicyjna struktura. Użytkownik nie powinien zastanawiać się, gdzie kliknąć. Im mniej chaosu, tym lepiej.
Prosta nawigacja. Logika i spójność w poruszaniu się po stronie są kluczowe.
Zrozumiała treść. Teksty powinny być konkretne, pomocne, a oferta jasno przedstawiona.
Optymalizacja mobilna. Większość ruchu dziś to smartfony. Upewnij się, że Twoja strona działa sprawnie na urządzeniach mobilnych.
Szybkość ładowania. Użytkownicy potrafią zamknąć stronę po 3 sekundach oczekiwania.
Proste formularze. Im mniej pól do wypełnienia, tym większa szansa, że użytkownik je wypełni. Pytaj tylko o to, co naprawdę potrzebne.
Jasne i dobrze wyeksponowane wezwania do działania (CTA). Np. przyciski, grafiki lub linki z sugestią „Skontaktuj się”, „Sprawdź ofertę”, „Zamów”.

Każdy z tych elementów wpływa na to, czy użytkownik zostanie na stronie, czy też kliknie „X” i pójdzie do konkurencji.

Identyfikacja wizualna i Corporate Identity

Użytkownik dokonuje oceny Twojej strony w mniej niż minutę. Część tej oceny bazuje na samym kolorze i układzie graficznym. Brzmi jak przesada? Wręcz przeciwnie – to właśnie identyfikacja wizualna decyduje o tym zrozumieniu charakteru Twojego biznesu i ocenie jego wiarygodności, zanim jeszcze przeczyta pierwsze zdanie. Zacznijmy od początku.

CI (Corporate Identity) to nic innego jak tożsamość wizualna Twojej marki, spójny zestaw elementów komunikujących charakter Twojego biznesu, kształtując postrzeganą wiarygodność. To nie tylko logo i kolory, to cały system komunikacji wizualnej przekazującej Twoje wartości, styl i ofertę – w sposób, który trafia do właściwych odbiorców.

Do CI należą m.in.:

Logo i jego warianty: główna wersja, wersja pozioma, ikona, itd.,
Paleta kolorystyczna: podstawowe i uzupełniające kolory marki,
Typografia: czcionki i ich wykorzystanie w różnych kontekstach,
Styl graficzny: układ prezentacji treści za pomocą ilustracji, zdjęć, ikon itd.,
Ton komunikacji: co, jak i komu komunikują prezentowane treści.

Ton wypowiedzi nie jest elementem stricte wizualnym, jest jednak ważnym elementem wpływającym na realizację celów. To także cześć „tożsamości” Twojej firmy. Wszystko te elementy są starannie określane i zapisywane w brandbooku – przewodnika po Twojej marce, umożliwiającym spójną i skuteczną komunikację.

Identyfikacja wizualna krok po kroku

Jeśli Twoja marka dopiero startuje lub chcesz uporządkować swój wizerunek, te kroki pomogą Ci stworzyć solidne fundamenty:

Określ swoją markę

Zanim wybierzesz kolory i fonty, odpowiedz sobie (lub wraz z zespołem) na kilka kluczowych pytań:

Jakie wartości są ważne dla mojej firmy?
Do kogo kieruję swoją ofertę?
Jakie wartości są ważne dla potencjalnych klientów?
Jak komunikować charakter i ofertę firmy zakładanym kategoriom klientów?
Jak dotrzeć w Internecie
Jak chcę żeby postrzeganą moją firmę i jej ofertę?

Określ nazwę firmy i logo

W sensie ścisłym „firma” to nazwa pod którą przedsiębiorstwo lub przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą. Powinna być jasna, wyraźnie komunikować profil działalności, oryginalna i łatwa do zapamiętania. Tu pojawiają się dwa elementy: logo i logotyp. Choć obydwa słowa są często traktowane jako synonimy, nie jest to poprawne.

Logotyp to część tekstowa logo, napis wykorzystywany w celu identyfikacji marki lub (rzadziej) prezentacji jej hasła reklamowego. Sygnet to unikalna część graficzna logo, wskazująca na Twoją firmę. To ważne elementy pojawiające się we wszystkich działaniach promocyjnych firmy, choć nie tylko (logo lub sygnet umieszczane są także na wystawianych fakturach).

Dobrze zaprojektowane logo to nie tylko grafika, to symbol i najważniejszy komunikat Twojej marki. Powinno być:

Jednoznaczne, odróżniające od innych firm,
Proste, łatwe do zapamiętania,
Dopracowane, spójne z innymi wyborami w zakresie identyfikacji wizualnej,
Uniwersalne, dobrze wyglądać w wersji poziomej, pionowej, czarno-białej,
Skalowalne, umożliwiające wykorzystanie na stronie internetowej, jako ikona, a także w druku, katalogach, ulotkach czy bilbordach.

Określ kolorystykę marki

Wybierz 2–3 kolory bazowe oraz ewentualnie jeden akcentowy. Zastanów się, jakie emocje chcesz wywołać – to siła kolorów! Kolory wpływają na reakcje emocjonalne odbiorców, intuicyjne „rozpoznanie” charakteru firmy i identyfikację jej branży.

Niebieski – komunikuje zaufanie, stabilność (często używany przez banki i firmy IT),
Czerwony – komunikuje energię, działanie, rywalizację,
Zielony – komunikuje spokój, harmonię, ekologię, świeżość.,
Fioletowy – komunikuje luksus, kreatywność, unikalność,
Czarny – komunikuje elegancję, prestiż, siłę.

Ustal typografię

Typografia to więcej niż wybór „ładnego fontu”, to wybór niosący określony komunikat. Dobór właściwych czcionek to także część identyfikacji; wykorzystasz je online, jak i w druku. Dobierz:

Font nagłówków (np. mocniejszy, charakterystyczny),
Font tekstu głównego (czytelny i neutralny),
Rozmiary i hierarchię (np. H1, H2, body text),
Opcjonalnie – font do cytatów lub akcentów.

Zdefiniuj styl graficzny

Czy Twoja marka używa zdjęć czy ilustracji? Czy grafiki mają być płaskie, czy może 3D? Jakiego stylu ikon chcesz używać? Spójność tych elementów pomoże budować wizualne skojarzenia.

Opracuj ton i styl komunikacji

Styl i ton prezentowanych treści mówi o firmie, jak i o podejściu do klientów. To proste, powinien on odpowiadać preferencjom określonych kategorii klientów, do których kierowana jest oferta. To dlatego należy być konsekwentnym. Zdecyduj:

Jaki rodzaj relacji zamierzasz budować z klientami?
Jakie są w tym przypadku preferencje Twoich „idealnych” klientów?
Czy zwracasz się do odbiorców w sposób formalny czy nieformalny?
Czy używasz języka specjalistycznego, czy dostosowanego do szerszego grona odbiorców?
Co wykorzystywany ton mówi o ofercie i charakterze Twojej firmy?

Stwórz brandbook lub mini-przewodnik marki

Podsumuj wszystkie powyższe elementy w jednym dokumencie. Może to być rozbudowany PDF lub prosta strona Notion czy Google Docs. Ważne, by wypracować jasne i spójne zasady, z których skorzystają wszystkie osoby zaangażowane w komunikację Twojej marki.

Dobrze zaprojektowane CI wpływa na:

Rozpoznawalność marki,
Realizację założeń dot. charakteru i wartości firmy,
Rozwój relacji opartej na zaufaniu,
Utrwalanie pożądanego obrazu marki.

Dobry UX to coś, co użytkownik po prostu odczuwa, a CI to jego ważna część.

UX a cele biznesowe

Strona internetowa lub sklep ma realizować wyznaczone cele biznesowe. Jest środkiem do określonych celów. Skuteczność wykorzystania tego „narzędzia” zależy od wielu czynników, dobry UX jest tu konieczny. Bez tego inwestycja czasu i środków nie przyniesie zakładanych efektów.

Dobrze zaprojektowane UX zwiększa konwersje – sprzedaż, liczbę zapytań o usługi, rezerwacji itd.
Im prostsza i bardziej przejrzysta strona, tym lepsza komunikacja oferty. To mniej porzuconych koszyków, wyższy wskaźnik konwersji ruchu w sklepie, więcej zapytań od klientów faktycznie należących do „targetu”. To większa efektywność komunikacji.
Użytkownicy częściej wracają do stron, które starannie odpowiadają na ich potrzeby. Także informacyjne. UX wpływa na liczbę powracających użytkowników i obraz marki Twojej firmy.
Kolor przycisku „Kup teraz” wpływa na faktyczną sprzedaż. Tu psychologia łączy się z estetyką i kwestiami technicznymi.
zwiększyć CTR nawet o kilkadziesiąt procent, jeśli pasuje do reszty designu i wyróżnia się we właściwy sposób. W świecie online użytkownik podejmuje decyzje w kilka sekund, często podświadomie. Jeśli już na początku czuje się pewnie, rozumie charakter i nawigację Twojej witryny, dostrzega jasną ścieżkę do celu – to szansa, że zostanie z Tobą na dłużej jest o wiele większa.

Wiemy, że to skomplikowane. Na sukces (lub porażkę) strony lub sklepu składa się wiele czynników. Nie musisz ich wszystkich znać, ważne aby od samego początku poświęcać uwagę tym najważniejszym. Nie od razu Rzym zbudowano.

Jak sprawdzić UX strony?

Paradoks polega na tym, że wcale nie musisz być specjalistą, by dokonać podstawowej oceny własnego adresu w Internecie. Chodzi o kwestie na które i tak zwracasz uwagę, tylko nie poświęcasz im czasu. Aby podjąć decyzję o tym, czy konieczne będą zmiany, spójrz na witrynę jako świadomy użytkownik. Jako właściciel firmy jesteś pierwszym „audytorem”.

Nawigacja. Menu nawigacyjne powinno umożliwić intuicyjne surfowanie. Ułatwiać przejście na najważniejsze strony lub kategorie, w sposób niebudzący żadnych wątpliwości. Menu jest najważniejszym elementem umożliwiającym nawigację, powinno być dobrze przemyślane. Ze względu na wagę tego elementu tuż obok często umieszcza się pole wyszukiwania w serwisie (lub sklepie).
Organizacja treści. Spójrz, czy Twoja strona lub sklep faktycznie dobrze komunikuje ofertę? Czy robi to w sposób zrozumiały dla zakładanych kategorii odbiorców/klientów? Czy eksponuje właściwe elementy oferty, cechy firmy lub produkty?
Responsywność. Czy Twoja strona działa tak samo dobrze na komputerze, tablecie i smartfonie? Nie chcesz zrażać potencjalnych klientów bądź partnerów biznesowych, jeśli strona nie wygląda równie imponująco na smartphonie, to trzeba to koniecznie zmienić.
Analiza ścieżki użytkownika. Sprawdź, ile kliknięć prowadzi do stron kluczowych dla Twoich celów biznesowych, np. cennika, oferty, formularza kontaktowego lub strony produktowej. Z zasady chcemy, by użytkownik znalazł się na takiej stronie wykonując nie więcej niż 3 kliknięcia.
Test z osobą z zewnątrz: Poproś kogoś, kto nie zna Twojej strony, by wykonał konkretne zadanie – np. kupił produkt albo zapisał się do newslettera. Obserwuj, gdzie się waha, co jest niejasne. Zapytaj o ogólne wrażenia. Zwłaszcza o to, czy nawigacja jest jasna – i jakie jest ogólne wrażenie, odbiór danej strony.
Narzędzia analityczne: Google Analytics wskaże, ile stron użytkownicy wyświetlają w trakcie sesji (od wejścia do wyjścia z Twojej domeny). Dowiesz się także, ile czasu średnio spędzają w trakcie sesji, a także jaki procent użytkowników opuszcza serwis po wyświetleniu tylko jednej strony.
Narzędzia specjalistyczne. W celu podjęcia decyzji warto skorzystać także z jeszcze precyzyjniejszych informacji. Hotjar lub Microsoft Clarity pozwolą ocenić nagrania sesji, stworzą tzw. Heatmapy. Dowiesz się, jak dokładnie użytkownicy korzystają ze strony lub sklepu, w przypadku których stron czują się zagubieni lub zirytowani.

5 prostych porad

Nie musisz od razu planować gruntownego redesignu. Na początek:

Zrób test kontrastu kolorów. Sprawdź, czy kolor czcionek nie zlewa się z tłem, utrudniając czytanie.
Sprawdź organizację menu. Menu powinno być jasne, proste i logiczne.
Stwórz mini-brandbook. Określ fonty, paletę kolorów, ton komunikacji. Nie musisz mieć pełnego CI (Corporate Identity, czyli tożsamość wizualna marki), należy jednak zadbać o podstawy. To także ułatwi dalszą pracę
Przejrzyj stronę mobilną. Ponad połowa użytkowników Twojego serwisu korzysta z niego za pomocą urządzeń mobilnych. Czy ta wersja strony odpowiednio wygląda i działa?

Estetyka, funkcjonalność, zaufanie

Estetyka przyciąga, funkcjonalność zatrzymuje, a zaufanie decyduje, czy użytkownik wróci. Te trzy elementy razem tworzą doświadczenia, które realnie przekładają się na wyniki. W projektowaniu nie chodzi już o to, żeby coś działało i wyglądało przyzwoicie. Chodzi o to, żeby każdy punkt styku z marką – od pierwszego widoku strony, przez kliknięcia, aż po finalizację transakcji – wspierał budowanie relacji, wiarygodność i odpowiedni obraz marki.

Coraz częściej mówi się o tzw. design ethics – czyli odpowiedzialności projektanta za to, jak użytkownicy czują się w kontakcie z cyfrowym produktem. Czy użytkownik jest wprowadzany w błąd? Czy design celuje w manipulację decyzjami? A może – przeciwnie – upraszcza nawigację, oszczędza czas, ułatwia pozyskanie informacji, podjęcie decyzji o zakupie, rezerwacji lub kontakcie? W tym aspekcie UX nie jest już tylko narzędziem do zwiększania konwersji, staje się częścią etycznej odpowiedzialności firmy za jakość i treść relacji z odbiorcą.

UX to nie tylko optymalizacja, to kultura działania. W tym podejściu projektowanie z perspektywy użytkownika to nie punkt na checkliście, tylko fundament odpowiedzialnej pracy. Tylko wtedy estetyka nie będzie pustą formą, funkcjonalność – sztuką dla sztuki, a zaufanie – przypadkiem.